top of page
Ke Kaʻao o Lāʻieikawai
 

Ka Hōʻike hoʻopōkole:

 

ʻO Kahauokapaka ke kāne a ʻo Mālaekahana ka wahine.  Noho pū lāua a hānau ʻia ʻo Lāʻieikawai he wahine a me kōna kaikaina māhoe ʻo Lāʻielohelohe i ke kūlanakauhale ʻo Lāʻie ma ka mokupuni o Oʻahu.  ʻO Kahauokapaka kekahi aliʻi, no laila, he mau kamāliʻi wahine nā māhoe.  ʻO ka makemake ʻo Kahauokapaka, he keikikāne ka hiapo, no laila, ua hoʻohiki nō ʻo ia e hoʻomake i kekahi kaikamahine i hānau ʻia ma mua o kekahi keikikāne.  Hūnā ʻia nō ka hānau ʻana i nā māhoe e Mālaekahana a kaʻawale ʻia no ka hānai ʻia ʻana.  Ua hānai ʻia ʻo Lāʻieikawai e kona kupuna wahine ʻo Waka.  Ua hānai ʻia ʻo Lāʻielohelohe e Kapūkaʻihaoa, he kahuna. 

 

I kona wā kamaliʻi i hoʻopeʻe ʻia ai ʻo Lāʻieikawai i kekahi ana ma lalo o kekahi loko wai ʻo Waiʻāpuka.  Ma muli o ka piʻo mau ʻana o kekahi ānuenue nani ma ka lewa i luna o kēlā ana, ua ʻike laulā ʻia auaneʻi, noho kekahi mea aliʻi ma kahi o kēlā loko wai.  Neʻe auaneʻi ʻo Waka lāua ʻo Lāʻieikawai i Paliuli ma ka moku o Keawe.  Hoʻolaha hikiwawe nā lono e pili ana i ko Lāʻieikawai uʻi.  Ua lohe ʻia nā lono e kekahi aliʻi no ka mokupuni o Kauaʻi, ʻo ia hoʻi ʻo ʻAiwohikupua.  Ua hoʻoholo ʻo ʻAiwohikupua e hoʻoipo me Lāʻieikawai.  Haʻalele akula ʻo ʻAiwohikupua iā Kauai no Hawaiʻi.

 

Ma kona hale i Paliuli i mālama ʻia iho ai ʻo Lāʻieikawai e kona kupuna wahine a me kekahi mau manu kalakupua, ʻo ia hoʻi, kekahi ʻiʻiwi pōlena.  Ua hiki iā Lāʻieikawai ke kau ma luna o ka ʻēheu o kona mau manu.  Kūkulu ʻia nō kona hale e ia manu ma o ka hoʻohana ʻana o kona mau hulu.  Ma muli o kona uʻi maoli i hoʻoipo ʻia ai ʻo Lāʻieikawai e kekahi mau aliʻi a me kekahi mau mea kalakupua.  Ua lapuwale kēia mau mea hoʻoipo a pau.  ʻO ʻAiwohikupua a me Kaʻōnohiokalā kekahi lapuwale i hoʻoipo me Lāʻieikawai.  Ma ka palena o kona ola, hoʻi ʻo ia i ka honua a ma muli o kekahi mau mea pōʻino, e hoʻomanaʻo ʻia nō ʻo Lāʻieikawai ma ka inoa ʻo Kawahineokaliʻulā.

Ma loko o kēia kaʻao e ʻōʻili ai kekahi mau ʻano ānuenue he ʻelima.  ʻO ia hoʻi,  ka Piʻo ānuenue, ka Pūnohu, ka Uakoko, ka ʻŌnohi, a me ka Luakālai.  Aia he ʻumi ʻōuli/hōʻailona o kēia mau ānuenue e hōʻike ʻia ma loko o kēia kaʻao.  Hiki ke ʻike ʻia kēia mau ʻano ānuenue a me nā ʻōuli ma loko o ka papa ma lalo iho nei.  

Eia kekahi laʻana mai kēia kaʻao:

““I kekahi manawa, iā Hulumāniani e kaʻahele ana iā Kauaʻi a puni ma kona ʻano makāula nui no Kauaʻi, a iā ia i hiki ai i luna pono o Kalalea, ʻike maila ʻo ia i ka piʻo a kēia ānuenue i Oʻahu nei.  Noho ihola ʻo ia ma laila he iwakālua lā i kumu e ʻike maopopo ʻia ai ʻo ke ʻano o kāna mea e ʻike nei.  I ia manawa, ua maopopo leʻa i ka makāula he aliʻi nui ka mea nona kēia ānuenue e piʻo nei a me nā ʻōnohi ʻelua i hoʻopuni ʻia i nā ao polohiwa a puni.”

na Hoaloha Westcott

He aha ke ʻano ānuenue ma loko o ke kaʻao?

bottom of page